Onderzoek Kerstmarkt 2018

Ook in december 2018 was het weer een heel weekend Kerstmarkt in Dordrecht. De gemeente is benieuwd naar de effecten van de Kerstmarkt, de publiekssamenstelling naar herkomst, bezoekverleden en bezoekgedrag en naar het draagvlak voor het voortbestaan van de Kerstmarkt in de huidige vorm onder inwoners van Dordrecht en binnenstadondernemers. Op verzoek van de gemeente deed het OCD hier onderzoek naar. De resultaten van dit onderzoek leest u in deze factsheet.

Conclusies

Voor veel bezoekers een eerste of hernieuwde kennismaking met Dordrecht

In totaal laten de door de organisatie geschatte 385.000 bezoekers zich vertalen in 300.000 unieke bezoekers: 60.000 (20%) uit Dordrecht en 240.000 (80%) van buiten de stad. Veel (naar schatting zo'n 60.000) van die bezoekers van buiten de stad zijn door de Kerstmarkt tot een eerste bezoek aan Dordrecht verleid. Daarnaast komt een derde van de  bezoekers van buiten de stad maar spaarzaam in Dordrecht; zij kennen de (binnen)stad maar een beetje. Een grote meerderheid van deze beide groepen bezoekers zegt zeker van plan te zijn Dordrecht in de nabije toekomst (afgezien van herhalingsbezoek aan de Kerstmarkt) nog eens te bezoeken.

Vooral sfeer hoog gewaardeerd, diversiteit kramen en kwaliteit spullen minder

Bezoekers waarderen vooral de sfeer op en rondom de Kerstmarkt. De diversiteit van de kramen en de kwaliteit van de spullen worden minder gewaardeerd. Dordtse bezoekers geven de Kerstmarkt als geheel een 6,9. Bezoekers van buiten Dordrecht zijn door de bank genomen wat positiever en geven de Kerstmarkt als geheel een 7,5.    

Zeer aanzienlijke spin-off naar winkels en horeca in de binnenstad

De meeste bezoekers beperken hun bezoek niet alleen tot de Kerstmarkt zelf, maar doen ook aankopen in bestaande winkels en/of eten/drinken wat bij de bestaande horeca. Wij ramen die spin-off naar de rest van de Binnenstad (plus mogelijk in beperkte mate ook elders in Dordrecht) op naar schatting € 10,9 mln. Dat is 85% meer dan in 2009.  De bestedingen op de Kerstmarkt zelf beliepen naar schatting circa € 5,5 mln, 20% meer dan in 2009. De bestedingen buiten de Kerstmarkt bij de bestaande detailhandel en horeca in de Binnenstad zijn dus beduidend meer gegroeid dan die op de Kerstmarkt zelf.

De helft van de ondernemers een hogere omzet, twee op de tien een lagere

De bestedingen van de Kerstmarktbezoekers in de rest van de Binnenstad is niet allemaal extra omzet. Voor een deel is het omzet van 'gewone' klanten die nu ook de Kerstmarkt bezoeken. Maar er zijn ook klanten die de stad mijden vanwege de grote drukte/de slechte bereikbaarheid. Per saldo leidt de Kerstmarkt voor de helft van de binnenstadondernemers tot een beduidend (36%) of iets (20%) hogere omzet, voor twee op de tien tot een iets (9%) of beduidend (10%) lagere. Het is daarbij vooral de horeca die profiteert.

Helft ondernemers rapporteert een positieve extra baten-kostenverhouding, een kwart een negatieve

Zes op de tien ondernemers maakten extra kosten voor de Kerstmarkt, zoals het inzetten van extra personeel. Voor de meeste ondernemers wegen de extra baten daar tegenop. Er zijn echter ook ondernemers zonder extra baten die wel extra kosten hebben gemaakt. Hierdoor heeft ook de helft van de ondernemers een positieve baten-kostenverhouding, maar loopt het aandeel ondernemers met een negatieve baten/kostenverhouding op tot een kwart.

Helft ondernemers ervaart beoogd indirect langere termijneffect

Naast een direct bestedingseffect in het Kerstmarktweekend zelf heeft een groot evenement als de Kerstmarkt ook een (beoogd) indirect effect als gevolg van herhalingsbezoek en de toegenomen bekendheid van de stad in den lande. Een kwart zegt dit effect duidelijk te ervaren, nog eens twee op de tien een beetje. Bij elkaar 47%. Even veel ondernemers zeggen dit effect niet of nauwelijks te ervaren. De rest weet het niet.

Kerstmarkt zorgt ook voor overlast

Dat zo'n groot evenement als de Kerstmarkt ook voor enige mate van overlast zorgt is niet te vermijden. Toch ervaren maar weinig binnenstadbewoners (10%) en –ondernemers (4%) veel overlast. Ruim de helft van de binnenstadbewoners en driekwart van de binnenstad-ondernemers ervaart (bijna) geen overlast. Voor zover men overlast ervaart, typeert men dat vooral als een beetje overlast. Het gaat daarbij om voor de hand liggende zaken als verminderde bereikbaarheid, parkeerproblemen, geluidsoverlast en geuroverlast. Ook klagen sommige ondernemers over verminderde zichtbaarheid als gevolg van een kraam die voor hun zaak staat. De overlast doet zich niet alleen voor tijdens de Kerstmarkt zelf, maar ook tijdens de opbouw en het weer afbreken.

Maar belang en plezier wegen daar voor de meesten wel tegenop

Bewoners geven in hun beantwoording van de vraag naar overlast soms spontaan al aan dat ze die wel voor lief nemen omdat het er nu eenmaal bij hoort. Maar weinig inwoners vinden dat de Kerstmarkt voor té veel overlast zorgt. En nog minder inwoners zijn het eens met de stelling dat zij meer last dan plezier hebben van de Kerstmarkt. Ook maar heel weinig binnenstadbewoners vinden dit.
Ondernemers die overlast ervaren hebben we expliciet gevraagd of ze het belang van de Kerstmarkt vinden opwegen tegen de ervaren overlast. Het merendeel vindt dat wel, hoewel minder voor hun eigen bedrijf (55%) dan voor de Binnenstad als geheel (70%). Al met al vinden bijna twee op de drie ondernemers de Kerstmarkt erg (28%) of een beetje (35%) belangrijk voor het eigen bedrijf. En ook van ondernemers krijgt de stelling dat men meer last dan plezier van de Kerstmarkt heeft weinig bijval.

Draagvlak voor voortbestaan, maar dan wel met wat aanpassingen

Ondernemers vinden in grote meerderheid dat het goed is voor hun bedrijf als er veel evenementen worden georganiseerd in de Binnenstad en dat de Kerstmarkt goed is voor het imago en de economie van Dordrecht. Zes op de tien ondernemers zouden de Kerstmarkt voor hun bedrijf niet willen missen. En slechts twee op de tien vinden het weleens tijd voor wat anders of vinden dat Dordrecht zich beter met andere evenementen kan promoten in den lande. Inwoners van Dordrecht denken er grosso modo het zelfde over.

Zowel de meeste ondernemers als de meeste inwoners kiezen dan ook voor het voortbestaan van de Kerstmarkt, al vinden  velen dat er dan wel wat veranderd moet worden. Acht op de tien ondernemers vinden dat de Kerstmarkt moet blijven bestaan: 33% zo ongeveer als die nu is, 47% dan wel mét aanpassingen. Inwoners maakt het wat meer niet uit. Twee op de drie zijn vóór het blijven bestaan van de Kerstmarkt, waarvan de helft dan wel mét aanpassingen. Ook bij het voorleggen van het alternatief, in plaats van een weekendlang de Kerstmarkt de hele maand december verschillende activiteiten in de Binnenstad, blijft de Kerstmarkt overeind. Ruwweg twee op de drie ondernemers kiezen voor een weekendlang Kerstmarkt, tegen 17% voor het alternatief. Inwoners zijn wat minder uitgesproken: onder hen is die verhouding 49% versus 23%.

Hierbij dient wel te worden opgemerkt dat het bij het weekendlang Kerstmarkt kon gaan om 'zoals die nu is' óf 'met de door u genoemde aanpassingen'. Eerder zagen we dat een aanzienlijk aantal ondernemers en inwoners wel wat veranderd wil zien. Meer kwaliteit in plaats van kwantiteit is daarbij voor beide groepen het leidende principe. Daarnaast wil menig ondernemer meer bij de Kerstmarkt betrokken worden; men vindt dat er meer samenspraak en samenwerking zou moeten zijn met de binnenstadondernemers.